Suối Ngổ - Khánh Hòa

Suối Ngổ nằm ở phía Đông Bắc cổ thành Diên Khánh, địa phận thôn Xuân Phong, dưới chân Hòn Én. Muốn tới nơi này du khách khởi hành từ thành Diên Khánh hay từ trụ sở Vĩnh Xương đi lên.

Khi đến vùng miễu Quá Quan, dưới chân hòn Đá Lố, theo một con đường nhỏ xiên xiên lên hướng Tây Bắc. Phải đi bộ, có nhiều cây gai và dốc. Vượt qua khoảng 500 mét, du khách phải băng qua ba cụm gò sỏi đá, không cao nhưng chồng chềnh, khúc khuỷu.

Đi chuyển được một chặng đường, du khách sẽ gặp một một vũng nước nhỏ ở dưới chân núi. Nước từ trong vách núi nhỏ gịt ra đọng lại thành vũng. Vũng nằm trong những khói đá và trên đá, sâu chừng 0,2 mét nước trong tinh khiết, rất mát và có vị ngọt. Du khách có thể dùng nước này để giải khát, không bao giờ cạn, dù trong mùa khô và có bao nhiêu người múc nhiều đi nữa. Người địa phương gọi là giếng Cậu, con cháu của bà chúa Ngọc Thiên Y A Na.

Đi tiếp một chặng đường nữa du khách tới sườn núi có đá mọc lởm chởm, chỗ lồi chỗ lõm, nơi đen nơi trắng, từ xa trông như mặt vằn vện của ông thầy bùa, thầy phù thuỷ. Cư dân gọi là đá mặt quỉ. Du khách sẽ cảm thấy ngồ ngộ, thích thú.

Vượt qua vùng này có con đường đi luồn trong vùng cây gai, chừng 300 mét tới suối. Cảnh quan sầm uất, khá thâm u.

Một tảng đá hoa cương cao hơn 2 mét, chu vi khoản 20 mét, nằm chắn ngang lối vào, có một cây gáo gốc lớn chừng bốn người ôm mới giáp, mọc ở bên cạnh. Cây gáo cổ thụ này thân cao, tàng rộng, rễ nổi lên từng vòng giống những con rắn khổng lồ bò uốn khúc.

Du khách phải đi vòng qua tảng đá và cây gáo cổ thụ vào phía bên trong, nơi có hồ nước rộng chừng 80 m2. Phía Bắc là sườn núi, còn ba mặt kia, đá tảng lớn nhỏ đứng nằm ngổn ngang. Xen kẽ, cây cối dày như rừng già che chắn gió và ánh sáng mặt trời. Rêu mốc xanh ở khắp nơi.

Hồ này do một dòng suối ở trên núi cao chảy nước xuống đọng lại. Dòng suối này phát xuất từ đỉnh núi Én, chảy lượn theo sườn núi, ẩn mình sau rừng cây, vách đá tới một nơi cách chân núi chừng 10 mét mới ló dạng, nước tuôn xuống hồ. Đứng ở bên dưới hồ, trông ra con suối như dãy lụa trắng.

Lòng suối chỉ rộng chừng 1,5 mét. Nước đổ không mạnh do các tảng đá ngăn chặn, âm thanh róc rách lẫn vào tiếng gió thoảng rừng bàng lúc mùa thu đông.

Ở hai bên bờ suối và xung quanh hồ có rau ngổ mọc dày đặc, mùi hương thơm ngát, một nguồn lợi tự nhiên cho cư dân địa phương nên con suối mới có tên là Ngổ. Du khách tắm mát ở hồ thật khoái thích. Có thể bơi lội vì nước hồ trong, sâu khoảng 2 mét.

Ở chân núi và cạnh hồ có một trảng rộng, ổi mọc hoang, tới mùa chín, mùi hương nồng nặc cả vùng, át cả múi hương rau ngổ. Nơi đây rất hoang dã.

Suối ngổ còn nổi danh với một ngôi chùa lâu năm, tục gọi là chùa suối Ngổ, nhưng được sắc tứ là Chí Linh Sơn Tự.